De eb en vloed van ma-ai

Iets dat ik beginnen begrijpen ben tijdens de initiatietrainingen deze week is een invulling van ma-ai. De goede of juiste afstand.

Niet dat ik nu voor elke techniek die ik uitvoer perfect weet op welke afstand ik me best positioneer. Het is eerder dat ik een soort bewustzijn ervaar van de afstand.

Het is moeilijk om te beschrijven, maar ik voel de aanwezigheid van uke, en anderen om me heen. Wanneer ik dichter bij hen kom ervaar ik een soort druk die me weg duwt. Wanneer ik verder van hen weg ga voel ik het omgekeerde: een soort trok, alsof ik naar uke toe getrokken wordt. Een beetje als een soort springveer die ons verbindt.

De zone waarin de druk neutraal is, waarin ik druk noch trok voel, is volgens mij de juiste ma-ai. Die vinden vergt denk ik een enorme alertheid, en veel oefening.

Iriminage is moeilijk voor mij. Maar dankzij de initiatietrainingen en een verbetert besef van ma-ai denk ik een klein beetje vordering gemaakt te hebben: wanneer goed uit evenwicht, verplaats je je naar het centrum van de druk, recht in de aanwezigheid van uke. 

Zoals verschillende leraars, sensei en sempai me uitlegden: irimi is door de persoon, zijn plaats afpaken, denken 'ik sta nu hier'.

De waarde van beginners

Nu de initiatietrainingen voor (hopelijk) nieuwe leden voorbij zijn wil ik hier delen wat ik geleerd heb van en door die trainingen.

Jawel! Initiatie bevat veel basis en basis is voor iedereen belangrijk, zelfs voor wie al een klein beetje verder op de weg is.

Een eerste iets is de waarde van het trainen met beginnende mensen. Vorig jaar voelde ik me daar vrij ongemakkelijk bij. Ze begrijpen vaak de manier van omgaan niet, weten niet wat er gaat gebeuren of wat ze moeten doen, je bent bang om ze pijn te doen of ze werken net enorm tegen.

Ik heb ondervonden dat je hun onzekerheid best met begrip benadert en er een uitnodiging van maakt gezamenlijk te leren.

Zo was er een meisje dat zich bleef excuseren omdat mijn shihonage niet werkte. Totaal niet nodig! Vooral omdat haar aanval (gyaku hanmi katate dori) na enkele keren voortonen best goed was.

Wat mijn techniek belemmerde was dat ik me niet volledig aanpaste aan mijn uke, die een kop kleiner was dan mij, maar te veel op automatische piloot shihonage uitvoerde.

Ik heb haar twijfel (dat het aan haar lag) benadert met een gezamenlijk onderzoek van de techniek, waarbij tori iets leert van uke door haar weerstand, en waarbij uke leert dat ze tori iets kan bijleren.

Het is natuurlijk een strikt persoonlijke interpretatie, maar ik geloof dat zo'n benadering uke kan sterken in zijn of haar zelfwaarde.

Ik heb in ieder geval wel het gevoel dat ze de boodschap dat ze me iets kan bijleren begrepen heeft, aangezien ze bij het afgroeten opmerkte dat ze bij het begin al kon voelen wanneer de shihonage goed zat of minder.

Werken met beginners is waardevol. Verschillende sensei en lesgevers heb ik dat al horen zeggen. Maar ik begrijp het nu ook. Denk ik.

Een ander iets dat ik geleerd heb is een invulling van ma-ai. De goede of juiste afstand.

Uke's boodschap

'Aikido is moeilijk' zei Yamashima sensei woensdag op de stage.

Hij heeft gelijk. Laat me een persoonlijk voorbeeld nemen. Bij het beoefenen van Aikido zijn we afwisselend uke (aanvaller) en tori (verdediger). Uke valt aan, waarop tori zijn techniek uitvoert.

Het doel is samen iets te leren. Zo kan uke bijvoorbeeld leren omgaan met een bepaald soort aanval, en tori op zijn beurt leren omgaan met klemmen, technieken en vallen.

Maar er is meer te leren: nuttige communicatie. Wanneer je als uke een techniek ondergaat bevind je je eigenlijk ook in de rol van adviseur of zelfs leraar. 

Een leraar die alles wat zijn student doet goedkeurt is geen nuttige leraar. Hetzelfde gebeurt er wanneer uke volledig zonder weerstand meegaat. Het absurdste voorbeeld zijnde de uke die valt nog voor de techniek gezet is. Dat gebeurt! Wanneer ik niet oplet doe ik het zelf!

De weerstand die uke biedt, is zijn communicatie naar tori toe. Door op een bepaald punt te blokkeren, of de techniek over te nemen, zeg je eigenlijk dat er daar een werkpunt is.

Zo zat ik donderdag in een sankyo-klem die halverwege de spanning even los liet. Ik kon daardoor ontsnappen en zelfs een klem terugzetten. Door dit telkens weer op het zelfde punt te doen, werd het voor tori (hoop ik) duidelijk waar er een werkpunt is.

Dit is één van de redenen dat ik uke-werk moeilijk vind. (Maar moeilijk betekent uitdaging!) Je moet je telkens opnieuw aanpassen aan tori. En niet alleen aan tori als persoon met een bepaald niveau, maar ook aan tori op dit moment. Want zoals iedereen heeft hij (of zij) goede en minder goede dagen. Het is telkens opnieuw een zoektocht naar de juiste weerstand.

Wat is de juiste weerstand? De juiste weerstand is die waar tori optimaal uit leert en waar uke zich minimaal bezeert. Volgens mij toch…

Sowieso lijkt het me belangrijk er op te letten wat je nu eigenlijk communiceert wanneer je weerstand biedt. Als je bij iedereen dezelfde weerstand geeft, dan communiceer je eigenlijk dat je niet echt rekening houdt met tori - je doet gewoon je ding, los van anderen, op automatische piloot bijna.

Wanneer je te veel weerstand geeft, bijvoorbeeld bij iemand die een lager niveau heeft of nog bezig is een bepaalde techniek onder de knie te krijgen, ja, wat communiceer je dan? Je ontmoedigt tori, of blaast je eigen vaardigheid op.

Je lijkt wel te zeggen: 'ik ben toch beter dan jou, jij kan niets tegen mijn aanval doen'. En waar is zo'n communicatie eigenlijk nuttig voor? Het is bijna alsof een leraar zijn studenten zou uitlachen omdat ze zo onwetend zijn.

Dat is één van mijn werkpunten denk ik: goed opletten wat ik communiceer, en gepast communiceren als uke.

Welkom

Welkom beste lezers,

Nu bijna drie jaar geleden, eind september 2010, kwam ik voor het eerst in contact met Aikido. Zoals veel studenten nam ik deel aan de gratis initiatielessen van de Gentse Universitaire Sport Bond (GUSB). Ik was meteen enthousiast en ontroerd door wat ik zag en hoorde!

En hoewel ik voor een hele tijd geen flauw idee had hoe ik de bewegingen moest uitvoeren, bleef ik trainen in de GUSB en later ook de Aiki-O-Kami club. Ik train er nog steeds. Met groeiend plezier en goede nieuwe vrienden.

Mensen die me wat kennen zullen weten dat ik graag inzichten deel, zoals ik doe in mijn filosofische blog. Ik voel nu hetzelfde verlangen met Aikido.

Iedereen bewandelt zijn eigen pad, maar toch vind ik het leuk om verhalen en inzichten te horen over de paden van anderen, hoe zij Aikido zien. En ik hoop dat nog mensen hetzelfde gevoel delen, want ik op mijn beurt brand van verlangen mijn verhalen en inzichten te delen.